Bir önceki yazımızda mutfakta kullandığımız bazı ekipmanlardan bahsetmiştik. Şimdi de mutfaktaki kullanım alanı gibi; araştırması ve anlaması da geniş yer kaplayan, zaman isteyen Plastik Kullanımını bir gözden geçirelim istiyoruz.
Saklama kaplarından, mutfak robotu haznelerine; sürahiden spatulaya; karıştırma kaplarından; düzenleyicilere kadar elimizi neye atsak plastik. Plastiklerin insan sağlığına etkileri asıl konumuz ama plastikler yenilenemez malzemeden yapıldıkları için doğa için de büyük bir yük ve tehlike oluşturuyor. Hazırlanan raporlara göre, 2050 yılında okyanuslarda bulunacak plastiklerin toplam ağırlığı, denizdeki canlıların toplam ağırlığından fazla olacak. (1)Ekolojik dengede yeri olmayan plastikler; selüloz, kömür, doğal gaz, ve ham petrolden yapay olarak üretilir ve üretimleri esnasında karbon gazı salınımına sebep olurlar. Hem üretim aşaması hem kullanımı hem de atık olarak geri dönüşümü... her aşaması ile insan sağlığına ve doğaya zarar verir.Plastikler ürünlerin tam olarak ne içerdikleri de nasıl yapıldıkları da aşama aşama kalem kalem bizlere anlatılmıyor. Belirli bazı standartlar var, bunlar bize aşağıdaki şekil ile ifade ediliyor. Bunları okuyup araştırmak, öğrenmek bizlere düşüyor tabi ki.Bizler sağlıkçı kimliğimizle okuyup bilgi sahibi olmak isteyenler için bir derleme yaptık bu konuda.
3Poli Vinil Klorür
Biberonlar Karıştırma kapları Robot Hazneleri
Kompakt diskler
Damacanalar
7 Çeşitli Plastikler grubu en kalın en sağlam olan plastik grubu olup BPA (bisfenol A) veya onun yerine kullanılan BPS (bisfenol S) içerir. İkisi de zararlı etki yönünden birbirini aratmayan plastik türleri. Çok sık kullanıldığı için de en çok maruz kaldığımız dolayısı ile de en çok zarar gördüğümüz plastik türü olmakta.
Plastiklerin besinlere bulaşını artıran faktörler en önemli öğeler;1. Isı ( mikrodalga, sıcak su teması, bulaşık makinesinde yıkama, oda ısısında saklama vb)2. Yağ ile olan temas süresi3. Asit ( narenciye, domates sosu, sirke gibi besinler ile temas )4. Yıpranma / Eskime Plastiklerin bize ve dünyamıza ait olmadığını kanıtlayan bir çok çalışma mevcut.. Özellikle gelişim bozuklukları, endokrin sistem bozukluları, kanserler başlıkları altında toplayabiliriz etkilerini.. Bununla birlikte bazı plastiklerin kısmen kullanılabileceği söyleyebiliriz. Ama özetle en güzeli mümkün olduğunda en az zararlısını seçip, mümkün olan en kısa süre teması sağlamak gerekiyor.Toparlayacak ve hap bilgi olarak sıralayacak olursak;1. ille plastik kullanacak iseniz 2,4 ve 5 numaralı olanları tercih etmeye çalışın.2. En az plastik kullanımı / en süre ile kullanımını sağlayın.3. Paketli gıdalarda plastik kaplı olanları tercih etmeyin.4. Yiyecekleri cam kapta saklayın.5. içme suyunuzu dışarıda matara, evde cam şişe/damacana ile, mümkünse filtrelenmiş olarak saklayın ve tüketin.6. Plastik mutfak gereçlerini metal/çelik veya tahta ile değiştirin.7. Silikon kullanacaksanız ısıtmadan kullanımını sağlayın. Fırın kapı olarak kullanmayın. Fonksiyonel Mutfak konusunda oldukça önemli olan ve hakkında birçok bilinmeyeni olan plastik konusu da gözden geçirmiş olduk. Bir sonraki yazımızda da Etiket Okuma nasıl yapılır ve neden yapmalıyız, bunu anlatmaya çalışacağız.